GOSPODARKA CYRKULACYJNA
Recenzje
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA W GOSPODARCE CYRKULACYJNEJ. Autor: Marek Gromiec. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2024. ISBN 978-83-8156-66-1(druk); ISBN 978-83-8156-669-8 (online), str. 126.
Monografia autorstwa prof. dr hab. inż. Marka Gromca została wydana przez Oficynę Wydawniczą Politechniki Warszawskiej jako 5. tom serii „Monografie Naukowe „ Cyrcular Economy Technologie”. Seria ta, publikowana przez Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, powstaje we współpracy z Instytutem Badań Stosowanych Politechniki Warszawskiej. Redaktorem naczelnym serii jest prof. dr hab. inż. Zbigniew Kledyński.
Monografia składa się z następujących części: wstępu, 10 rozdziałów (z których każdy kończy wykazem piśmiennictwa), podsumowania, streszczenia oraz abstraktu w języku angielskim. Poszczególne rozdziały dotyczą następujących tematów:
- Koncepcja gospodarki cyrkulacyjnej a nowy paradygmat gospodarki wodno-ściekowej.
- Odzysk zasobów wody.
- Filtracja tkaninowa i dezynfekcja ścieków.
- Odzysk metali i chemikaliów z wód zużytych.
- Odzysk fosforu z odcieków z osadów ściekowych.
- Usuwanie substancji biogennych metodą osadu czynnego.
- Odzysk energii w systemach ściekowych i osadowych.
- Produkcja wodoru.
- Rozwiązania problemu tworzyw sztucznych.
- Przykłady zrealizowanych wybranych technologii w Polsce.
W rozdziale 1 zaprezentowano unijną koncepcję gospodarki o obiegu zamkniętym – (GOZ), stawiając tezę, że gospodarka cyrkulacyjna może mieć zastosowanie nie tylko w gospodarce odpadowej ale również w gospodarce wodno-ściekowej, a szczególnie w odnowie wody ze ścieków. Zgodne jest to z amerykańskim paradygmatem - NEW (Nutrienty – Energia - Woda). Odzysk biogenów, energii i wody przynosi korzyści zarówno ekonomiczne, jak i środowiskowe. W rozdziale przytoczono również trzy pozytywne stanowiska Komisji Środowiska Senatu RP na ten temat.
W rozdziale 2 przedstawiono odzysk zasobów wody, omawiając zarówno przesłanki odnowy wody, jak i odzysku wody ze ścieków. W części dotyczącej odnowy wody omówiono skutki zmian klimatycznych, niedobory wody związane z suszą oraz zakres możliwych rozwiązań. W części poświęconej odzyskowi wody ze ścieków zaprezentowano rozwój technologii odnowy wody oraz regulacje prawne w tym zakresie. Skoncentrowano się na odnowie wody ze ścieków przeznaczonej dla rolnictwa, przedstawiając stanowisko Państwowej Rady Gospodarki Wodnej (PROŚ) w tej sprawie.
W rozdziale 3 opisano filtrację tkaninową i dezynfekcję ścieków. Omówiono proces filtracji oparty na nowych tkaninach filtracyjnych, w tym na tkaninach z mikrowłókien, wymieniając główne zalety filtrów tkaninowych oraz możliwości ich zastosowania. W części dotyczącej dezynfekcji biologicznie oczyszczonych ścieków zaprezentowano dezynfekcję promieniami ultrafioletowymi (UV) realizowaną w różnych systemach Technologia ta umożliwia wtórne oczyszczanie ścieków, co pozwala na zwiększenie dyspozycyjnych zasobów wody,
Szerokie możliwości odzysku metali i różnych chemikaliów z wód zużytych przedstawia rozdział 4. Skoncentrowano się w nim na sprawdzonym w praktyce procesie krystalizacji w technologii fluidalnej oraz możliwościach tej technologii, podając liczne przykłady jej zastosowania technologii w różnych krajach. Zaprezentowano również rozwiązania alternatywne, w tym technologie hybrydowe, postulując przeprowadzenie badań pilotowych dla konkretnych wdrożeń.
W rozdziale 5, na tle przesłanek odzysku fosforu przedstawiono technologię jego odzysku w formie innowacyjnej technologii opartej na krystalizacji struwitu (fosforanu magnezowo - amonowego) w reaktorach fluidalnych, sprawdzonej w praktyce. Zaprezentowano instalacje w pełnej skali technicznej tej technologii w Ameryce Północnej i Europie, w tym największą na świecie instalację odzysku fosforu z odcieków osadów ściekowych w Chicago.
Rozdział 6 poświecono usuwaniu substancji biogennych metodą osadu czynnego, prezentując modelowanie i nowe rozwiązania tej metody. Skoncentrowano się na innowacyjnej technologii z granulowanym osadem czynnym, która charakteryzuje się wysoką efektywnością i niskim zapotrzebowaniem na energię . Omówiono podstawy tej technologii, prezentując europejskie przykłady jej zastosowania w praktyce.
W rozdziale 7 przedstawiono odzysk energii zarówno w systemach ściekowych jak i w osadowych. W kontekście systemów ściekowych odzysk energii związano m. in. z zastosowaniem energooszczędnych procesów oraz urządzeń w oczyszczalniach oraz z transportem ścieków przez systemy kanalizacyjne wyposażone w rozwiązania do odzysku ciepła opadowego. Natomiast odzysk energii w systemach osadowych jest związany z koniecznością unieszkodliwiania osadów ściekowych w oczyszczalniach, które mogą stanowić źródło energii elektrycznej i cieplnej, wykorzystywanej zarówno na terenie oczyszczalni, jak i poza nią.
Rozdział 8, prezentujący technologie wodorowe, omawia unijne wymogi prawne dotyczące paliw i analizy tych technologii wykonane prze polskie instytucje naukowe. Wodór został uznany za paliwo przyszłości, zgodnie z dążeniem do gospodarki cyrkulacyjnej i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Rozdział poświecono również badaniom na przyszłościową produkcją wodoru metodami biologicznymi.
W rozdziale 9 omówiono rozwiązania problemu tworzyw sztucznych, przedstawiając zarówno problem ich obecności w środowisku, jak i aktualne działania mające na celu rozwiązanie tego istotnego problemu zdrowotnego i środowiskowego. Przedstawiono rozwiązania obejmujące: usuwanie mikrocząsteczek plastiku, produkcję bioplastików oraz systemy kaucyjnych.
Monografię kończy rozdział 10, który przedstawia opis zrealizowanych przykładów wybranych technologii w Polsce. Zaprezentowane przykłady dotyczą m.in.: oczyszczalni z granulowanym osadem czynnym, zagospodarowania osadów ściekowych, odzysku biogenów z odcieków z osadów oraz zastosowania odnowionej wody ze ścieków.
Zaprezentowano koncepcję gospodarki cyrkulacyjnej UE, która w kontekście gospodarki wodno-ściekowej transformuje dotychczasowe oczyszczalnie ścieków w przyszłe zakłady odzysku biogenów, energii oraz surowców, w tym odzysku wody. Podkreślono znaczenie nowych unijnych uregulowań prawnych. Autor, przewodniczący Rady Doradczej Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska (WIBHiIŚ) Politechniki Warszawskiej, zakończył podsumowanie monografii słowami Petera Druckiera (1909-2005), pioniera teorii zarządzania, który stwierdził: „najlepszą metodą przewidywania przyszłości jest jej tworzenie”.
Monografię autorstwa prof. dr hab. inż. Marka Gromca - międzynarodowego autorytetu w inżynierii środowiska - oceniam bardzo pozytywnie i polecam nie tylko całej branży wodociągowo - kanalizacyjnej, biurom projektowym, pracownikom naukowym oraz studentom, ale także wszystkim zainteresowanym powyższą tematyką.
Dariusz Gronek - Prezes Polskiej Izby Gospodarczej Ekorozwój